بازمهندسی نرم‌افزارهای اتوماسیون اداری دیدگاه؛ از آغاز تا انجام

از سال گذشته پروژه‌ای در راهکار اتوماسیون اداری چارگون کلید خورد که به نام «زاگرس» شناخته می‌شود. طی  این پروژه،  بستر تئوری و عملی بازتعریف مفاهیم نرم‌افزاری به ویژه در حوزه اتوماسیون اداری را فراهم شده است. این پروژه با ریشه‌یابی مشکلات جاری نرم‌افزارها، تبیین مشکلات و چالش‌های آنها ،دسته‌بندی و رفع آنها را هدف‌گذاری  شد.  تعیین این اهداف در واقع، نقشه راه بازمهندسی نرم‌افزارهای اتوماسیون اداری دیدگاه را ترسیم کرد که اجرای آن در دستور کار قرار گرفته است.

استراتژی‌های پیش‌رو درعملیات بازمهندسی دیدگاه

بعد از این مراحل نوبت به تعیین استراتژی بازمهندسی به عنوان آخرین قسمت از پازل ایجاد نقشه راه رسید. این مرحله، شامل 2 بخش تعیین استراتژی براساس شرایط و تعریف فرایند اجرای بازمهندسی، بود.
استراتژیهای مختلفی برای انجام باز مهندسی وجود دارد که بر اساس شرایط باید یکی از آنها را انتخاب کرد. این استراتژی‌ها متنوع هستند و مزیت‌ها و معایب خود را دارند؛ بنابراین باید به دقت و براساس شرایط تولید، تیم و مشتریان بهترین استراتژی را انتخاب کرد. این استراتژی‌ها عبارتند از:
• یک استراتژی این است که نرم‌افزارهای فعلی را در همین وضعیتی که قرار دارند منجمد نگه داشت و کارهای مربوط به آن را ادامه داد و با تیمی جدا، نرم افزارهای جدیدی تولید کرد.
• بازمهندسی بر اساس پلتفرمهای مختلف صورت گیرد؛ به این معنی که ابتدا تمامی تغییرات در یک پلتفرم انجام شود. سپس به مرور رفتارها و کدهای جدید جایگزین کدهای قبلی شود و تمامی پلتفرمها به ساختار نرم‌افزاری جدید، منتقل شوند.
•استراتژی دیگر این است که برای هر نرم‌افزار به صورت ماژول به ماژول بازمهندسی صورت گیرد؛ به این معنی که یک ماژول مانند اعلامیه از نرم‌افزار مکاتبات انتخاب شود و انجام بازمهندسی آن در تمامی پلتفرمها صورت گیرد و بعد به سراغ ماژول بعدی برویم.
• استراتژی دیگر این است که قابلیتهای یک ماژول یک به یک بازمهندسی شوند؛ به این معنی که هر بار یک عملیات یا قابلیت از یک ماژول انتخاب شوند (مانند ارجاع نامه) و به صورت کامل بازمهندسی شود و در نهایت همان قابلیت با ساختاری جدید در اختیار مشتریان قرار بگیرد.
• یک استراتژی دیگر نیز این است که بازمهندسی صفحه به صفحه صورت گیرد؛ به این معنی که بازمهندسی برای صفحه به صورت کامل در تمامی پلتفرمها صورت بگیرد و پس از اتمام آن به سراغ صفحه بعدی برویم.
استراتژی منتخب در بازمهندسی اتوماسیون اداری دیدگاه
 درباره بازمهندسی نرم‌افزارهای اتوماسیون اداری دیدگاه که نرم‌افزارهای متعددی از جمله مکاتبات اداری،‌ جلسات،‌ کارها،‌ مدیریت اسناد و .. را شامل می‌شود  بر اساس بررسیهای انجام شده بر روی عوامل رضایت مشتریان، پشتیبانی همزمان از نرم افزارهای فعلی و در نهایت تبدیل کردن همین نرم‌افزارهای فعلی به نرم‌افزارهای جدید تصمیم برآن شد که هر ماژول به صورت مجزا، بازمهندسی شود. این استراتژی از این جهت اهمیت داشت که می‌شد با تمرکز بر روی هر ماژول نرم‌افزارها از ریفکتور کد تا بازتعریف مجدد آن را کنترل و تاثیرات هر ماژول بر روی ماژول های دیگر را به خوبی مدیریت کرد.
بعد از مشخص شدن استراتژی بازمهندسی، نوبت به تعریف فرایند بازمهندسی بر اساس استراتژی انتخاب شده بود. فرایند تعریف شده شامل فازهای زیر است:
1- مهندسی معکوس: فازی که در آن از طریق کدهای نرم‌افزار، رفتارهای فعلی آن به صورت کامل مشخص و به مستنداتی از رفتار هرعملیات در ماژول‌ها، تبدیل می‌شوند.
2- بازتعریف: فازی که در آن تعریف مجددی از ماژول می‌شود، قابلیت‌های جدید به آن اضافه و قابلیت‌های قدیمی وغیرقابل استفاده از آن حذف می‌شوند.
3- نیازسنجی مجدد: براساس بازتعریف صورت گرفته بر روی ماژول قابلیت‌ها و رفتارهای آن، مجدد نیازسنجی می‌شود و اختلاف آن با رفتارهای فعلی نرم‌افزار مشخص می‌شود
4- باز طراحی: بر اساس نیازهای جدید و یا مشکلات موجود در وضعیت فعلی نرم‌افزار با توجه به معماری جدید زاگرس، قابلیتهای مختلف ماژول از نمای کاربری تا جداول پایگاه داده طراحی می‌شوند.
5- پیاده سازی: در این مرحله، کدهای فعلی نرم‌افزار براساس طراحی تازه به کدهای جدید تبدیل می‌شوند.
6- تست: قابلیت‌های پیاده‌سازی شده در این بخش از تست واحد تا تست کارکرد برای اطمینان از کیفیت محصول تولیدی تست میشوند.
7- استقرار و دریافت بازخورد: در این مرحله، ماژول بازمهندسی با هدف بهبود محصول طراحی شده دراختیار مشتریان قرار میگیرد تا بازخوردهای آنان دریافت شود.

نقش و کارکرد سیستم‌های اتوماسیون اداری در توسعه تعاملات سازمانی

امروزه بر کسی پوشیده نیست که مراودات دفتری و مکاتبات اداری، بیشترین حوزه‌های ارتباطی و انسانی  را در سازمان‌ها ایجاد می‌کنند. با استفاده از سیستم اتوماسیون اداری، کلیه مکاتبات اداری و دفتری تحت پوشش این سیستم قرار می‌گیرند. بسیاری از مراودات و ارتباطات، مانند ارسال یا ارجاع نامه‌ها، با صرف کمترین زمان توسط سیستم، امکان پذیر خواهند بود. این سیستم ‌ها حتی امکانات جدید ارتباطی را مانند ارسال نامه‌های الکترونیک یا پیام‌های شخصی نیز در اختیار کارکنان قرار می‌دهد؛ بنابراین می‌توان گفت که تأثیر آن بر ارتباطات سازمانی اجتناب‌ناپذیر است.

می‌دانید که امروزه جم بزرگی از امور روزمره سازمان‌ها، امور دفتری هستند به طوریکه می‌توان گفت امور دفتری از جمله کارهایی در سازمان است که تمامی کارکنان و سطوح مختلف مدیران اجرایی، عملیاتی، میانی، ارشد با آن سروکار دارند. از این میان، کارکنانی که مسئولیت‌هایی از قبیل انتشار یا ذخیره اطلاعات و کار با واژه‌پردازها را بر عهده دارند، کاربران اصلی و دائمی سیستم‌های اتوماسیون اداری و سایر سیستم‌های ارتباطی مانند سیستم‌های مدیریت اسناد هستند. از سوی دیگر در تقسیم ‌بندی‌های عمومی نرم‌افزارهای متداول و مورد نیاز در هر سازمان و شرکتی را نرم‌افزار اتوماسیون اداری و دبیرخانه، ‌نرم افزار مدیریت اسناد، آرشیو و بایگانی و نرم افزار امور قراردادها و مناقصات تشکیل می‌دهند. مجموع این نرم‌افزارها مراودات رسمی سازمان‌ها را رقم می‌زنند.

پیامدهای تاثیرگذار سیستم‌های اتوماسیون اداری

 بر اساس تحقیق‌ها و پژوهش‌های آماری، بیشترین معیارهای تأثیر گذار در مراودات رسمی سازمانی ناشی از نرم‌افزار اتوماسیون اداری و مکتوبات اداری است. سه عاملی که بیشترین مطلوبیت را به واسطه پیاده سازی اتوماسیون اداری ایجاد کرده‌اند، «آسان‌تر شدن دریافت و ارسال اطلاعات»، «آسان‌تر شدن پیگیری نامه‌ها» و «آسان‌تر شدن پاسخگویی به موارد ارجاعی» هستند.
با توجه به اینکه در ارتباطات سنتی سازمانی، مراودات رسمی سازمانی، به ویژه در حوزه  سرویس دهی به ارباب رجوع‌ها،‌ تبادل نامه‌ها و اسناد، بیشتر وقت کارکنان را به خود اختصاص داده و از ماهیتی تکراری و خسته کننده برخوردار است؛ بنابراین وجود اتوماسیون اداری و ایجاد نرم‌افزارهای زیرمجموعه آن مانند نرم‌افزار میز خدمت الکترونیک، جلسات،‌کارها، ECE  و سینک سرور و ... از نظر کارکنان سازمان‌ها، تحولی بزرگ و عامل برای گسترش تعاملات سازمانی است.
متاسفانه یک سیستم اتوماسیون اداری، مبتنی بر گردش نامه‌هاست. بسیاری از سازمان‌ها فقط برای خودکار سازی روند گردش نامه‌ها و اسناد خود از این سیستم استفاده می‌کنند و تمایلی به خرید امکانات دیگر آن (به دلیل کاربرد کم و البته قیمت آنها) ندارند. بنابراین علیرغم اینکه این سیستم‌ها امروزه مجهز به ساده ترین و سریع ترین امکانات ارتباطی هستند؛ بنابراین استفاده‌کنندگان آن عملا اطلاعی از این تسهیلات ندارند و از تسهیلات آنها برخوردار نمی‌شوند.
تحقیقات صورت‌گرفته در میزان تاثیرگذاری سیستم اتوماسیون اداری در توسعه تعاملات سازمانی نشان می‌دهد جلوگیری از برخوردهای غیر اداری افراد در هنگام کار و پیشگیری از بروز برخوردهای فیزیکی و تنش در کارکنان، 2 پیامد جدی بهره‌برداری از این سیستم‌ها هستند.
نتایج این تحقیقات بر این نکته تأکید دارند که اتوماسیون می‌تواند ارتباطات غیرضروری و بی‌نتیجه را که موجب اختلال در روند کارها می‌شوند، کاهش دهد و از ایجاد تنش‌های فیزیکی و عصبی مانند درگیری‌های کلامی یا رفتارهای منفی‌گرا پیشگیری کند. سیستم اتوماسیون اداری در سهولت و سرعت تبادل اطلاعات نیز نقش عمده‌ای داشته است و در ایجاد کانال‌های جدید ارتباطی موفق عمل کرده است. پیش‌گیری از برخی ارتباطات غیر ضروری در هنگام کار از دیگر نتایج به کارگیری این سیستم در سازمانها است بنابراین در مجموع می‌توان گفت که وجود این سیستم تأثیرات مثبتی بر ارتباطات درون سازمانها داشته و موجب افزایش کانال‌های ارتباطی و سرعت و سهولت در مراودات سازمانی شده است.

نقش و اثربخشی سیستم اتوماسیون اداری در صنعت بیمه کشور چگونه است؟

انجام و ساماندهی مکاتبات و اسناد از طریق نرم‌افزارهای مختلف اتوماسیون اداری حساس‌ترین عملیات‌های اداری در ساختارهای دولتی هستند که نقش مهمی را در سلامت نظام اداری کشور ایفا می‌کنند.
امروزه نرم افزارهای مکاتبات اتوماسیون اداری تحت وب و نسخه همراه اتوماسیون اداری  مانند مکاتبات همراه بر روی پلتفرم موبایل،‌ تبلت و .. توانسته‌اند نقش زیادی در ساماندهی اطلاعات ارگان‌های دولتی ایفا کنند و تعاملات روزمره و حجم تبادل اطلاعات مردم با این سازمان‌ها را چندین برابر کنند.
با ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم‌افزارهای سازمانی ارگان‌های دولتی بزرگ و فعال در صنایع و عرصه‌های مختلف مانند صنعت بیمه، امورمالیاتی و سازمان‌های نظارتی و ... به دلیل حساسیت در جمع آوری و سازمان‌دهی اطلاعات و سرعت و دقت در پیگیری و پاسخگویی به مراجعین، سعی کرده‌اند تا با بهره‌مندی از نرم‌افزارهای اتوماسیون اداری در حوزه‌های مختلف مکاتبات، مدیریت اسناد، مدیریت کارها و جلسات و همچنین ابزارهایی برای پاسخ‌گویی دقیق و به موقع به ارباب رجوع و تحقق میز خدمت الکترونیکی، گام‌هایی جدی در تحقق حقوق شهروندی بردارند.

با درک اهمیت استفاده از نرم‌افزارهای اتوماسیون اداری و تسهیل امور اداری و بهره‌مندی از افزایش سودآوری و بهره‌وری کارکنان، رضایت ارباب رجوع در ارگان‌های دولتی افزایش یافته است که این امر را می‌توان محصول پیشرفت گام به گام نظام اداری و گذر از روش‌های سنتی و کاغذی دانست.

مزیت‌های بکارگیری سیستم اطلاعاتی نرم افزار اتوماسیون اداری تحت وب در ارگان‌های دولتی:

ایمنی و ثبت و نگهداری اطلاعات
انجام فرآیندهای اداری به صورت خودکار در نرم افزار اتوماسیون اداری
تولید گزارشات متنوع مدیریتی و نظارت بر عملکرد پرسنل
شفافیت و حفاظت از مراحل گردش اسناد
ایجاد فراغت در انجام کارهای اداری در هر مکان و زمان از طریق اپلیکیشن‌ مکاتبات همراه
اطلاع‌رسانی به ارباب رجوع از مراحل پیشرفت درخواست‌ و نامه‌اش در ساختار اداری
تجربه صنعت بیمه از اثربخشی نرم‌افزارهای اتوماسیون اداری
مهندس سید قاسم نعمتی- مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران در اظهار نظری از چگونگی اثر بخشی نرم‌افزارهای سازمانی در صنعت بیمه‌ سخن گفته است. او با اشاره به تسهیل و تسریع دسترسی به اطلاعات صنعت بیمه، ایجاد بستر تحلیل و داده‌کاوی در اطلاعات، تاکیده کرده است که بهره‌برداری از نرم‌افزارهای سازمانی چابک‌سازی فرآیندها، ارائه سرویس‌ها و خدمات الکترونیک و خودکارسازی فرایندهای مالی، اداری و حذف فرایندهای دستی را برای بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به همراه داشته است.
او یادآورشده است که‌ هرچند بیمه، شعبه‌ای جز سازمان مرکزی خود ندارد اما در این صنعت ۳۲ شرکت بیمه، ۱۱۱۵ شعبه، ۴۱۰۳۴ نماینده شرکت‌های بیمه، ۶۴۰ کارگزار، ۱۹۹ ارزیاب خسارت با حضور بیش از ۱۸۷۵۱ نفر در کشور فعال هستند که ایجاد ارتباط پیوسته و منسجم میان مکاتبات همین شعب و افراد و حفاظت از گردش اطلاعات از طریق نرم‌افزار مکاتبات را می‌ توان دستاوردی بزرگ برای نظام اداری کشور ارزیابی کرد.
وی ایجاد زیرساخت شبکه ارتباطی بین بیمه مرکزی و شرکت‌های بیمه، ایجاد مرکز داده بیمه مرکزی و سامانه نظارت و هدایت الکترونیکی بیمه (سنهاب) را از نیز دستاوردی کلیدی برای صنعت بیمه عنوان کرده و افزوده‌است: یکپارچه‌سازی سیستم‌های عملیاتی و نظارتی بیمه مرکزی با استفاده از سیستم‌های اتوماسیون اداری به ویژه نرم‌افزار مکاتبات، کاهش بروکراسی و مکاتبات کاغذی در حوزه اداری، مالی و پشتیبانی مکاتبات بین شرکت‌های بیمه و بیمه مرکزی را درپی داشته و تبادل فیزیکی مکاتبات و سفرهای درون شهری را به طور کامل حذف کرده است.